ایجاد توابع انتقالی نقطه‌ای برای برآورد منحنی رطوبتی خاک‌های گچی1

توضیح کمّی منحنی رطوبتی خاک برای مطالعة حرکت آب در بخش غیراشباع خاک ضروری است. یکی از روش‌های غیر مستقیم برای تخمین ویژگی‌های دیریافت خاک همچون منحنی رطوبتی از روی ویژگی‌های زودیافت آن، ایجاد توابع انتقالی است. در مناطق خشک و نیمه خشک، گچ از اجزای مهم تشکیل دهندة خاک‌ها است که بر ویژگی‌های هیدرولیکی آن تأثیر می­گذارد اما به هنگام تعیین بافت خاک، کل آن از خاک حذف می‌شود. هدف از این پژوهش، اشتقاق توابع انتقالی نقطه‌ای خاک های گچی به منظور برآورد نگهداشت رطوبت در پتانسیل‌های ماتریک صفر، 10-، 33-، 100-، 300-، 500- و 1500- کیلوپاسکال از ویژگی‌های زودیافت خاک بوده است. به همین منظور، 35 نمونة خاک دارای 8/3 تا 7/32 درصد گچ، انتخاب شد. توزیع اندازة ذرات به روش پوشش با سولفات باریم، مقدار گچ به روش استون، جرم ویژة ظاهری به روش حجمی، و منحنی رطوبتی با استفاده از دستگاه صفحات فشاری اندازه‌گیری گردید. به منظور اشتقاق توابع انتقالی نقطه‌ای، متغیرهای زودیافت به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول شامل توزیع اندازة ذرات، جرم ویژة ظاهری و مقدار گچ بود. در گروه دوم، متغیر‌های جرم‌ ویژة ظاهری، مقدار گچ، میانگین و انحراف معیار هندسی قطر ذرات خاک قرار داشتند. برای اشتقاق توابع، از همبستگی خطی چندگانه به روش گام‌ به گام استفاده شد. با استفاده از این دو گروه متغیر، دو نوع تابع انتقالی نقطه‌ای ایجاد گردید. مقایسة نتایج نشان داد که متغیرهای گروه اول، برآوردی بهتر از نگهداشت رطوبت در پتانسیل‌های ماتریک صفر، 10-، 33-، 100-، 300-، 500- و 1500- کیلوپاسکال ارائه می‌دهند. همچنین مشخص شد که مقدار گچ، دومین عامل برآورد کنندة رطوبت در پتانسیل‌های ماتریک مورد بررسی برای خاک­های گچی است.